Bicepspees tenosynovitis

Introductie: het schoudergewricht

De schouder is net als de heup een kogelgewricht. Zo’n gewricht heeft een grote mate van beweeglijkheid, beperkt en gestabiliseerd door spieren, banden en pezen. De schouder van de mens kan bijna 360 graden draaien, waarbij tevens buigen, strekken, abductie (van het lichaam af heffen), adductie (naar het lichaam toe trekken) en circumductie (ronddraaien) mogelijk zijn. De hond kan, onder andere vanwege het ontbreken van een sleutelbeen en het op 4 poten staan, vooral de schouder buigen en strekken en iets van abductie en adductie laten plaatsvinden door bewegingen van het schouderblad. De pees van de M. biceps brachii loopt aan de voorzijde van het gewricht en functioneert als belangrijke stabilisator aan de vóórzijde van het gewricht. Aan de zijkanten functioneren vooral de pezen van de M. subscapularis en de M. infraspinatus als stabilisatoren. Die pezen kunnen echter niet zelfstandig het gewricht stabiliseren, oftewel beschermen tegen bewegingen in een mate of richting die beschadigend zouden zijn. Pezen zijn namelijk rekbaar en soepel om überhaupt beweging mogelijk te maken. Voor het stabiliseren van gewrichten is dan ook vooral spierarbeid nodig.

 

Wat is er mis bij deze aandoening?

Biceps tenosynovitis is een ontsteking van de biceps pees en de peesschede. De peesschede is de omhulling van een pees die zorgt voor bescherming. De oorzaken van een tenosynovitis zijn herhaalde letsels aan de biceps pees, een acuut trauma of bijvoorbeeld OCD. Als pezige stabilisator van het schoudergewricht is de pees passief; die moet eerst op spanning gebracht worden met behulp van spierkracht om zijn werk te kunnen doen. Als er sprake is van verlies van spierconditie rondom een gewricht, wordt het gewricht steeds minder goed gestabiliseerd en krijgen de betrokken pezige stabilisatoren steeds meer opdonders te verduren door bewegingen die qua maat en richting over grenzen gaan. Dit resulteert in beschadigingen van peesvezels, waarbij ontstekingsmediatoren worden afgegeven; stoffen die het lichaam alarmeren dat er iets fout gaat waarop gereageerd moet worden. Daarop volgt een acute of -bij langer aanhouden- chronische ontstekingsreactie. Zo’n ontstekingsreactie gaat gepaard met pijn, zwelling en verhoogde spierspanning. Een langer bestaande instabiliteit veroorzaakt repeterend en daardoor cumulatief microtrauma, wat op termijn zeker in macrotrauma en dus kreupelheid zal resulteren. Verlies van spierconditie is een gevolg van te weinig training van die spieren. Tenzij de zenuwaansturing van die spieren suboptimaal is. Spieren kunnen alleen door training conditie opbouwen als de voorwaarden aanwezig zijn, namelijk een adequate zenuwvoorziening. Bij wervelkolom beperkingen ter hoogte van C5-T2 (tussen de 5e halswervel en de 2e borstwervel) is de zenuwvoorziening naar één of beide voorpoten vaak in het geding. Niet alleen te weinig spierconditie kan een peesblessure veroorzaken; ook overbelasting kan een rol spelen. Bij overgewicht is sowieso sprake van overbelasting van het gewricht inclusief alle stabiliserende structuren. Van relatieve overbelasting is sprake als er incidenteel veel zwaarder belast wordt dan waarvoor het dier in training is. Ineens anderhalf uur rennen op het strand terwijl gemiddeld een kwartier gelopen wordt. Of als er geen sprake is geweest van een goede warming-up. Zonder warming-up zijn spieren koud en missen spierkracht, is gewrichtsvloeistof koud en dik en smeert slecht, zijn pezen en ligamenten koud en stram en inflexibel. Stabilisatie van gewrichten is suboptimaal en de kans op blessures van gewrichten, pezen, ligamenten en spieren is zeer hoog.

 

Welke honden zijn hier gevoelig voor?

  1. Honden met erfelijke aanleg voor OCD, die bovendien (te) hard groeien
  2. Honden met overgewicht
  3. Honden met functionele en/ of pathologische beperkingen in de wervelkolom rondom C5-T2
  4. Honden die worden blootgesteld aan relatieve overbelasting
  5. Oudere honden, overigens vooral tgv factoren 2,3 en 4

 

Welke factoren spelen een rol bij het ontstaan?

Oorzaken zijn vooral;

  1. Een ruk aan de halsband; maakt niet uit wie er rukt; de eigenaar of de hond. Een chiropractor manipuleert zo nodig halswervels. De kracht en richting is daarbij gecontroleerd. Een ruk aan de riem is dat niet en de daarbij uitgeoefende krachten zijn ongelofelijk veel groter dan een chiropractor ooit zou gebruiken. Een ruk aan een halsband resulteert in een whiplash, waarvan de hond, zeker bij herhaling, de nodige problemen zal krijgen. Zeker als het gaat om jonge honden waarbij de ruk gebruikt wordt voor het opvoeden. (slipketting training van pups). Vooral jonge honden missen de coördinatie en spierkracht om zich tegen impact te stabiliseren. Van stabilisatie vooraf zal trouwens nooit sprake zijn als de impact onverwacht komt, zoals bij een ruk door de eigenaar.
  2. Een uitermate onderschatte vorm van overbelasting is "ergens af of uit springen". Ergens op springen of in de auto springen is een goed voor te bereiden prestatie voor de hond. Voorafgaand aan de sprong worden de benodigde spieren aangespannen en daarmee de te belasten gewrichten gestabiliseerd. De landingsplek ligt hoger, dus bij de landing is er nauwelijks sprake van impact. Als de achterhand niet goed genoeg in conditie is om de benodigde spierspanning te leveren zullen de meeste honden van de sprong afzien en treedt er dus geen trauma of overbelasting op. Een afsprong is totaal anders. Dit ziet er altijd makkelijk uit voor de hond, want omlaag springen kost geen spierarbeid; de zwaartekracht doet het werk. Bij de landing krijgen de gewichten tussen de halswervels en in de voorpoten een enorme optater. Die zijn daar niet op voorbereid, want geen hond zal de benodigde spieren aanspannen om die gewrichten vooraf te stabiliseren. Bovendien vindt er geen warming up en schokdemping m.b.v. een dik kussen o.i.d. plaats; geen atleet zou het in z’n hoofd halen om onder die condities ergens af te springen. Door veelvuldige herhaling van dit trauma en deze overbelasting ontwikkelen veel honden disfunctie van de halswervels en/of instabiele schouders.

 

Hoe uit zich een Bicepspees tenosynovitis?

Een symptoom van synovitis is kreupelheid. Dit kan zowel met tussenpozen (in een beginstadium) optreden of continu aanwezig zijn. Meestal wordt de kreupelheid erger bij beweging. Soms ziet men in latere fases vooral stijfheid bij of na opstaan.

 

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Voor de diagnose is diagnostische beeldvorming vereist in de vorm van röntgenfoto’s van de schouder (om eventuele OCD en/ of artrose uit te sluiten dan wel te bevestigen) en een echografisch onderzoek van de pees. Totdat dat gedaan is, is er sprake van een waarschijnlijkheids diagnose.

 

Wat zijn de therapeutische mogelijkheden en wat is de prognose?

Deze zijn grofweg in te delen in conservatieve en chirurgische therapie. Chirurgisch ingrijpen wordt noodzakelijk als met behulp van maximale conservatieve therapie de kreupelheid niet onder controle te krijgen is of zelfs verergert. Chirurgie is geen alternatief voor conservatieve therapie; door het doorsnijden van de bicepspees wordt het schoudergewricht uiteraard veel slechter gestabiliseerd dan daarvoor. Als chirurgie onontkoombaar is blijven alle onderdelen van conservatieve therapie nog essentieel voor een optimale prognose!

Conservatieve therapieën richten zich op het doorbreken van de vicieuze cirkel (of zelfs neerwaartse spiraal) van pijn-spierspasmen-stijfheid. Essentieel daarbij:

  1. Afvallen indien er sprake is van overgewicht
  2. Bij de thuiszorg van deze klachten/blessure hoort LIJNRUST. Dat wil zeggen; uitsluitend aan de lijn in rustige stap uitlaten. Zonder halsband maar met een Perfect fittuig (zie elders op deze website). In eerste instantie 5 minuten per keer. Als er geen pijn- of verlammingsverschijnselen (meer) zijn kan dit elke 3 dagen met enkele minuten per keer worden uitgebreid. Als in huis de deurbel of binnenkomst van bezoek of huisgenoten tot springen of rennen leidt of indien scharrelen in huis of tuin gepaard gaat met op dit moment ongewenste activiteit, dient er zelfs sprake te zijn van BENCHRUST. In overleg normaal gesproken gedurende 6 weken. ONGEWENSTE ACTIVITEITEN : ergens op óf af óf uit springen, rennen, trappen lopen, bal- of trekspelletjes, spelen met andere honden; graven of met takken of ballen in de bek lopen; GEWENSTE ACTIVITEIT: bewegen in stap op een horizontale stevige bodem met voldoende grip.
  3. Probeer in huis zoveel mogelijk 'grip' te bieden. Heel belangrijk is het om de haren tussen de tenen goed kort te houden. Bovendien moet de vloer in huis (via kleden of tapijt), "antislip" worden gemaakt

 

De bijdrage die ik, Ingrid van Alten, Veterinair osteopaat en chiropractor, daaraan kan leveren:

  1. De pijn- en ontstekingsreactie kan bestreden worden met pijnstillende ontstekingsremmers (NSAID’s) en high power laser*.
  2. De aanmaak van gezonde peesvezels kan bevorderd worden door middel van high power laser. NB: genezing van pezen en ligamenten duurt LANG: gemiddeld 6-12 maanden. High power laser kan die genezingstijd halveren, maar dan dient er frequent, liefst 2-3 x per week, behandeld te worden. Ook als het klinisch beter gaat is er nog geen sprake van genezing.
  3. De bewegelijkheid van de wervelkolom kan zo nodig genormaliseerd worden door middel van chiropractie.

* De ervaring leert dat high power laser de effectiviteit van pijnstillende ontstekingsremmers bevordert, door de afname van zwelling en de toename van de circulatie ter plaatse. De ervaring leert ook dat high power laser dergelijke medicatie overbodig maakt na verloop van tijd en meer effect sorteert. Pijnstillende ontstekingsremmers kunnen dan weer achter de hand gehouden worden voor het geval een misstap of andere impact recidief van klachten veroorzaakt.

Alle gevallen van Bicepspees tenosynovitis die ik met behulp van bovenstaande maatregelen en methoden behandeld heb zijn genezen en vereisen in sommige gevallen regelmatige controle en correctie van de wervelkolom om blessurevrij te blijven.

 

Wat zijn preventieve tips?

  1. Voorkom overgewicht.
  2. Ter preventie van (verergering van) halsproblemen kan de hals van de hond heel goed ontzien worden door een Perfect Fit tuig te gebruiken in plaats van een halsband. Zie https://www.ingridvanalten-osteopathie.nl/index.php/hond-en-kat/perfect-fit-borsttuig
  3. Voorkom afspringen (uit de auto, van de bank etc.) zoveel mogelijk vanwege de impact op de lage halswervels, de voorste borstwervels en de schouders en voorpoten.
  4. Een warming-up vóór sporten/ lopen/ rennen/ trainen/ impact is essentieel. Minimaal 10 minuten lekker vlot lopen (aan de lijn) voldoet.
  5. Geen trekspelletjes en liever lekker los laten spoorzoeken, socialiseren en verkennen dan ballen of stokken gooien om conditie op te bouwen. Ook beter voor de conditie van de eigenaar; samen lekker lang wandelen
  6. Regelmatige controle door een osteopaat/ chiropractor om pijn/ spierspasmen/ stijfheid van de wervelkolom (door sommigen ook wel scheefstaande wervels genoemd) vroegtijdig op te sporen en te behandelen alvorens ze leiden tot pathologische processen.